ATV ekranlarında Oktay Kaynarca sunumuyla yayınlanan Kim Milyoner Olmak İster yarışmasının son bölümü, dilimize ve tarihimize dair ilginç bir soruya ev sahipliği yaptı. Yarışmacıya, önemli bir para ödülüne karşılık gelen zor bir etimoloji sorusu yöneltildi. Soru, günlük hayatta sıkça kullandığımız 'kuzey' kelimesinin kökenine ilişkindi.
200 Bin TL Değerindeki Tarihi Soru
Yarışmanın 31 Aralık 2025 tarihinde yayınlanan bölümünde, yarışmacıyı zorlayan soru şuydu: 'Kuzey kelimesinin Eski Türkçedeki kökeni olan 'kuz' ne demektir?' Bu soru, yarışmacının 200.000 Türk Lirası değerindeki ödül havuzuna ulaşması için cevaplaması gereken engellerden biriydi. Soru, izleyiciler arasında da merak uyandırdı ve sosyal medyada anlamı araştırılan bir konu haline geldi.
Eski Türkçe Kökenlere Yolculuk
Türkçe, zengin ve kadim bir dil tarihine sahip. Pek çok modern kelimenin kökleri, Orta Asya steplerine, Eski Türkçe dönemine kadar uzanıyor. 'Kuzey' kelimesi de bunlardan biri. Günümüzde bir yön adı olarak kullandığımız bu kelime, aslında Eski Türkçe'deki 'kuz' kökünden türemiştir. Peki, bu kökün orijinal anlamı neydi?
Dilbilimcilerin ve etimoloji sözlüklerinin ortak görüşüne göre, Eski Türkçe'deki 'kuz' kelimesi, 'gölge' veya 'gölgelik' anlamına gelmekteydi. Coğrafi yön belirlemede güneşin konumu esas alındığı için, güneş görmeyen, gölgede kalan taraf 'kuz' olarak adlandırılmış, zamanla bu kelime 'kuzey' şeklini almıştır. Bu açıklama, sorunun doğru cevabını oluşturuyor.
Yarışma ve Kültürel Miras
Kim Milyoner Olmak İster gibi popüler bilgi yarışmaları, sadece heyecan ve ödül vaadi sunmakla kalmaz, aynı zamanda izleyicileri kültürel, tarihi ve bilimsel konularda düşünmeye sevk eder. Bu tür sorular, dilimizin derinliklerine dair farkındalık yaratması açısından oldukça değerlidir. Yarışmacının bu soruyu cevaplayıp cevaplayamadığı kaynakta belirtilmemiş olsa da, sorunun kendisi Türkçenin köklerine dair ilginç bir pencere açtı.
Sonuç olarak, Oktay Kaynarca'nın sunduğu programın 200 bin liralık sorusu, dilimizdeki yön adlarının bile nasıl somut gözlemlerden (güneş ve gölge) doğduğunu gösteren güzel bir örnek oldu. Bir sonraki bölümde hangi ilginç bilgilerle karşılaşacağımız ise merakla bekleniyor.
