Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ilişkin Küçük ve Orta Büyüklükteki Girişim (KOBİ) İstatistikleri'ni açıkladı. Veriler, Türkiye ekonomisinin neredeyse tamamının KOBİ'ler üzerinde yükseldiğini bir kez daha gözler önüne serdi. Buna göre, 2024 yılında toplam girişim sayısının yüzde 99,6'sını KOBİ'ler oluşturdu.
Ekonominin Omurgası: KOBİ'lerin Payı
Sanayi ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren 3 milyon 928 bin girişim KOBİ statüsünde yer alıyor. Bu girişimler, sadece sayısal çoğunluğu değil, aynı zamanda ekonominin can damarı olmayı da sürdürüyor. KOBİ'ler, 2024 yılında toplam istihdamın yüzde 68,5'ini, cironun yüzde 44,1'ini, üretim değerinin yüzde 39,8'ini ve faktör maliyetiyle katma değerin ise yüzde 41,2'sini gerçekleştirdi. Personel maliyetlerindeki payları ise yüzde 43,5 oldu.
Ekonomik faaliyetlere göre dağılım incelendiğinde, KOBİ'lerin yüzde 35,1'inin toptan ve perakende ticaret ile motorlu taşıt onarımı sektöründe yoğunlaştığı görülüyor. Bu sektörü, yüzde 15,3 ile ulaştırma ve depolama, yüzde 12,1 ile de imalat sanayi takip ediyor. Ancak istihdamdaki en büyük pay yüzde 25,4 ile imalat sanayi sektöründe faaliyet gösteren KOBİ'lere ait.
Katma Değer, İhracat ve Teknoloji Karnesi
KOBİ'lerin performans göstergeleri son yıllarda kayda değer bir artışa işaret ediyor. Çalışan başına ortalama katma değer, 2015'te 26 bin TL iken 2024'te 479 bin TL'ye yükseldi. Bu alandaki lider, 969 bin TL ile orta ölçekli girişimler oldu. Benzer şekilde, çalışan başına personel maliyeti de 2015'te 17 bin TL'den 2024'te 253 bin TL'ye çıktı.
Dış ticaret verileri de KOBİ'lerin uluslararası arenadaki ağırlığını ortaya koyuyor. 2024 yılında toplam ihracatın yüzde 29,6'sı KOBİ'ler tarafından gerçekleştirilirken, ithalattaki payları yüzde 15,9 oldu. KOBİ ihracatının yarıya yakını (yüzde 48,0) Avrupa ülkelerine yönelik oldu. İhracatın büyük bölümünü (yüzde 91,1) imalat sanayi ürünleri oluşturdu.
Teknoloji yoğunluğu analizinde ise imalat sanayindeki KOBİ'lerin yüzde 54,8'inin hala düşük teknoloji sınıfında üretim yaptığı görülüyor. Yüksek teknoloji sınıfında üretim yapan KOBİ sayısı 3 bin 790 olarak kayıtlara geçti. Yenilikçilik göstergelerinden Ar-Ge harcamalarının yüzde 28,8'ini KOBİ'ler yaparken, 2024'te KOBİ'ler adına 615 patent tescil edildi.
Canlılık Göstergesi: Girişim Doğum Oranı
KOBİ ekosisteminin canlılığının bir göstergesi olan girişim doğum oranı, 2024'te yüzde 15,9 olarak gerçekleşti. Bu oran, 2023'te yüzde 15,3 seviyesindeydi. Yeni doğan girişimlerin toplam istihdam içindeki payı da yüzde 6,9'dan yüzde 7,0'a yükseldi. Doğum oranı en yüksek olan grup, yüzde 17,3 ile mikro ölçekli girişimler oldu.
Sonuç olarak, TÜİK'in 2024 verileri, KOBİ'lerin Türkiye ekonomisindeki tartışılmaz ağırlığını ve dönüşümünü net bir şekilde ortaya koyuyor. İstihdamın lokomotifi olmaya devam eden KOBİ'ler, katma değer, ihracat ve inovasyon alanlarında da giderek daha fazla söz sahibi oluyor.
