Teknolojinin hayatımızı kolaylaştırırken çocukların göz sağlığı üzerinde ciddi riskler oluşturduğu ortaya çıktı. Uzmanlar, çevrimiçi eğitim ve akıllı cihaz kullanımının artmasıyla birlikte çocuklarda miyopi, göz kuruluğu ve odaklanma bozukluklarında belirgin bir yükseliş yaşandığını bildiriyor.
Ekran Bağımlılığı Göz Sağlığını Tehdit Ediyor
Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Gül Var, çocukların gelişim çağındaki göz yapılarının ekran kaynaklı ışık yüküne karşı daha hassas olduğunu vurguladı. Teknoloji çağında cihaz kullanımına bağlı miyopi tanısı konulan çocuk sayısında önemli artış yaşandığını belirten Op. Dr. Var, "Erken yaşta başlayan ekran alışkanlığı, göz sağlığını kalıcı olarak etkileyebilir" uyarısında bulundu.
Op. Dr. Var, çocukların ekran başında geçirdiği sürenin günlük 3-4 kat arttığını ifade ederek şunları söyledi: "Uzun süreli yakın çalışma gözün odaklanma sistemini zorluyor ve genetik yatkınlığı olan çocuklarda miyopinin ortaya çıkışını tetikliyor veya ilerlemesini hızlandırıyor. Çocuklar dijital ekranlara odaklandıklarında göz kasları sürekli yakın mesafeye uyum yapmak zorunda kalıyor. Bu durum, hem göz yorgunluğu hem de bulanık görmeye zemin hazırlayabilir."
Göz Kırpma Sayısında Çarpıcı Düşüş
Op. Dr. Var, ekrana odaklanan çocukların göz kırpmayı unuttuğuna dikkat çekti: "Normalde bir çocuk dakikada 15-20 kez göz kırparken ekran başında bu sayı 5-7'ye kadar düşebiliyor. Göz kırpma sayısındaki %60'lık azalma, gözyaşı dağılımını bozarak göz kuruluğu, batma, yanma ve kızarıklık gibi sorunlara yol açıyor. Göz kuruluğunun yalnızca yetişkinlerde görüldüğüne dair yaygın bir yanılgı var. Oysa artık en sık gözlemlediğimiz şikayetlerden biri çocuklarda ekran kullanımına bağlı göz kuruluğudur."
Ekran Kullanımının Yol Açtığı Diğer Sorunlar
Uzman doktor, yakın mesafede ve uzun süre akıllı cihazlara odaklanmanın sadece miyopiye değil, aynı zamanda gözde içe kaymaya (Ezotropya) da neden olduğunu açıkladı. Günlük 4 saatten uzun ekran kullanımının özellikle içe şaşılığa yol açabileceğini vurgulayan Op. Dr. Var, bu durumun baş ağrısı, bulanık görme ve odaklanma sorunlarıyla kendini gösterebileceğini belirtti.
Çocuklarda sık görülen ekran kaynaklı şikayetler şunlar:
- Yakını görmede netlik kaybı
- Gözleri kısarak bakma
- Akşam saatlerinde artan baş ağrısı
- Tahtayı görmekte zorlanma veya derse ilgisizlik
Koruyucu Önlemler ve 20-20-20 Kuralı
Op. Dr. Gül Var, her gün en az 1-2 saat gün ışığında vakit geçirmenin koruyucu olduğunu ifade ederek şu önerilerde bulundu: "Doğal gün ışığının miyopiyi geciktirici etkisi bulunuyor. Ekran süresi kısalmasa dahi dışarıda geçirilen süre, gözün odak kontrol mekanizmasını olumlu etkiliyor. Her 20 dakikada bir 20 saniye, 6 metre uzak bir noktaya bakın. Bu yöntem, göz kaslarının dinlenmesine yardımcı olur ve odaklanma kaslarının aşırı yüklenmesini engeller."
Op. Dr. Var özellikle uyku öncesinde ekran kullanılmaması gerektiğini vurgulayarak, "Ekran ışığı beyin uyanıklık mekanizmasını tetikler. Bu durum, hem uyku kalitesini düşürür hem de göz yorgunluğunu artırır. Göz şikayeti olmasa bile yılda bir göz muayenesi yapılmalıdır" dedi.
Çocukların yaşadıkları görme problemine adapte olabileceğini ve şikayetlerini her zaman söylemeyebileceğini belirten uzman, "Öğretmenlerin ve ebeveynlerin dikkat dağınıklığı sandığı durumlar çoğu kez görme bozukluğunun sonucu olabilir. Teknoloji hayatımızda olabilir, ancak çocuklarımızın göz sağlığı her şeyden önemlidir" uyarısında bulundu.
