İsrail ve Lübnan arasında, on yıllardır devam eden gerginliği azaltmaya yönelik dikkat çekici bir diplomatik hamle gerçekleşti. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Lübnan hükümet temsilcileri ile yürütülecek görüşmelere bir sivil temsilci gönderilmesi talimatını verdi.
Heyetlerin Yapısı ve Atamalar
İsrail Başbakanlık Ofisi'nden yapılan açıklamada, bu adımın iki ülke arasındaki ilişkilerin ve ekonomik işbirliğinin temellerinin atılması için öncü bir girişim olduğu vurgulandı. İsrail tarafını, Ulusal Güvenlik Konseyi'nden Uri Raznik'in temsil edeceği bildirildi.
Lübnan tarafında ise eski Büyükelçi ve hukukçu Simon Kerem, Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın kararıyla heyetin başına getirildi. Lübnan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Necat Şeref, bu atamanın, ABD'nin İsrail'in heyete asker olmayan bir üye katılmasına onay verdiğini bildirmesinin ardından gerçekleştiğini duyurdu.
ABD'nin Baskısı ve Tarafların Stratejik Çıkarı
Kararın alınmasında ABD'nin doğrudan etkisi oldu. Yakın zamanda bölgeyi ziyaret eden ABD'nin Lübnan Özel Temsilcisi Morgan Ortagus'un, hem İsrail hem de Lübnan'a askeri temsilcilerin yanı sıra sivil diplomatik temsilcileri de heyete katmaları yönünde baskı yaptığı öğrenildi. Ortagus'un iki tarafa da "Bu sizin stratejik çıkarınıza" mesajını ilettiği aktarıldı.
Bu hamleyle, taraflar arasında diyaloğun ilerletilmesi ve iki ülkenin, 1948'den bu yana resmi olarak savaş halinde sayıldığı bir ortamda, normalleşme yönünde adım atmasının hedeflendiği belirtiliyor.
Tarihsel Arka Plan ve Mevcut Durum
İsrail ve Lübnan, 1948'den beri birbirini diplomatik olarak tanımıyor. Taraflar arasındaki çatışmalar, özellikle İsrail ile Lübnan'daki Hizbullah arasında, on yıllar boyunca aralıklarla devam etti ve 2024 yılında yeniden zirveye ulaştı. İsrail'in başkent Beyrut dahil Lübnan genelinde düzenlediği şiddetli saldırılar ve güneyin geniş bir bölümünü işgali büyük yıkıma yol açtı.
İki ülke arasında Ekim 2022'de imzalanan deniz sınırı anlaşmasına rağmen, son dönemdeki şiddet olayları ilişkileri gölgeledi. Görüşmeler, Lübnan-İsrail sınırındaki Nakura bölgesinde ve Ateşkesi Denetleme Komitesi çerçevesinde gerçekleşecek. Bu komitede Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Barış Gücü (UNIFIL), Lübnan, İsrail, Fransa ve ABD yer alıyor.
Uzmanlar, sivil temsilcilerin devreye girmesinin, askeri kanatlar arasındaki gerilimi azaltmaya ve daha geniş bir diplomatik temas alanı açmaya yönelik dikkatle izlenmesi gereken bir sürecin başlangıcı olabileceğini ifade ediyor. Ancak, onlarca yıllık düşmanlık ve güven eksikliği nedeniyle yolun son derece engebeli olduğu konusunda da uyarıda bulunuyorlar.
