Gökbilim dünyası, evrende son derece nadir görülen bir olayın keşfiyle çalkalanıyor. Bilim insanları, tarihte ilk kez, her birinin merkezinde aktif ve radyo dalgaları yayan süper kütleli bir kara delik bulunan üç galaksiden oluşan bir sistemi doğruladı. J1218/1219+1035 olarak kataloglanan bu üçlü sistem, Dünya’dan yaklaşık 1,2 milyar ışık yılı uzaklıkta yer alıyor.
Radyo Parlaklığıyla Aydınlanan Bir Sistem
Keşif, ABD Ulusal Bilim Vakfı’na ait iki güçlü teleskop dizisi olan Very Large Array (VLA) ve Very Long Baseline Array (VLBA) tarafından yapılan yüksek çözünürlüklü gözlemler sayesinde gerçekleşti. Yapılan detaylı incelemeler, sistemdeki üç galaksinin de merkezinde son derece güçlü birer Aktif Galaktik Çekirdek (AGN) bulunduğunu ortaya koydu.
Bu çekirdekler, çevrelerindeki yıldızları ve gaz bulutlarını yutarak büyüyen süper kütleli kara delikler tarafından besleniyor. Süreç, muazzam miktarda enerji açığa çıkarıyor ve bu enerjinin bir kısmı, tespit edilebilir güçlü radyo emisyonları (ışımaları) şeklinde uzaya yayılıyor. Böylece J1218/1219+1035, bilinen evrendeki ilk "üçlü radyo AGN" sistemi olarak kayıtlara geçti.
Galaksi Birleşmelerinin Canlı Örneği
Sistemdeki galaksiler birbirleriyle yoğun bir etkileşim içinde ve aralarındaki mesafeler yaklaşık 22 bin ile 97 bin ışık yılı arasında değişiyor. Bu yakınlık, sistemin halihazırda bir birleşme sürecinin ortasında olduğunu gösteriyor. Gökbilimciler, büyük galaksilerin daha küçük olanları zamanla çarpışarak ve birleşerek oluştuğunu öne süren hiyerarşik galaksi evrimi teorisi için bu tür üçlü sistemlerin çok önemli, ancak nadir gözlemlenen kanıtlar olduğunu vurguluyor.
Araştırmacılar, bu benzersiz keşfin, galaksiler arasındaki şiddetli etkileşimlerin merkezlerindeki kara deliklerin büyümesini ve aktivasyonunu nasıl tetiklediğini anlamak açısından paha biçilmez bir fırsat sunduğunun altını çiziyor.
Gelecekteki Gözlemler Yolda
Bilim dünyasının şimdiki hedefi, bu nadir sistemi daha derinlemesine incelemek. Araştırma ekibi, 26 Aralık 2025 tarihinde duyurulan bu keşfin ardından, sistemin sırlarını daha iyi çözebilmek için gelecekte kızılötesi ve X-ışını dalga boylarında yeni gözlemler yapmayı planlıyor. Bu çalışmalar, kara deliklerin beslenme mekanizmaları ve galaksi birleşmelerinin dinamikleri hakkında şimdiye kadar elde edilmemiş veriler sağlayabilir.
Evrenin bu uzak köşesindeki üçlü dans, gökbilimcilere sadece geçmişteki şiddetli olayları değil, aynı zamanda kendi galaksimiz Samanyolu'nun da geçmişte ve gelecekte nasıl evrimleşebileceğine dair kritik ipuçları sunuyor.
