Evlerimizi dış dünyanın tehlikelerinden koruyan bir sığınak olarak görürüz. Ancak İngiltere'de gerçekleştirilen yeni bir bilimsel çalışma, bu güven hissinin yanıltıcı olabileceğini gösteriyor. Araştırmacılar, özellikle kapalı mekanlarda geçirdiğimiz sürenin arttığı dönemlerde, ev içi hava kirliliğine maruziyetin ciddi oranda yükselebildiğini tespit etti.
Odun Sobası Kullanımındaki Kritik Riskler
Nottingham Üniversitesi'nden Dr. James Heydon liderliğindeki ekip, dört hafta boyunca 20 farklı evde hava kalitesi ölçümleri yaptı. Çalışmanın çarpıcı sonuçlarına göre, resmi kurumlar tarafından "onaylı" olarak sınıflandırılan odun sobaları dahi iç ortam havasında tehlikeli kirlilik artışlarına yol açabiliyor. En yüksek kirlilik değerleri, sobanın yakılması, kapağının açılması ve yakıt eklenmesi gibi rutin işlemler sırasında ölçüldü.
Bu süreçlerde ince partikül madde (PM2.5) seviyelerinde ani ve keskin yükselişler kaydedildi. Imperial College London ve Surrey Üniversitesi tarafından yürütülen bağımsız araştırmalar da benzer bulgulara ulaşarak, sonuçların geçerliliğini pekiştirdi.
Uzmanlardan Önemli Uyarı ve Önlemler
Konuyla ilgili görüş bildiren uzmanlar, riski azaltmak için alınabilecek pratik önlemleri sıraladı. Odun sobasının daha seyrek yakılması, kapağın mümkün olduğunca yavaş ve çok kısa süreli açılması ve soba kullanılan ortamın sürekli iyi havalandırılması tavsiyelerin başında geliyor. Ayrıca, çocukların, yaşlıların ve kronik solunum ya da kalp rahatsızlığı olan bireylerin bulunduğu evlerde odun sobası kullanımından kaçınılması önemle vurgulanıyor.
Mutfak Faaliyetleri de Önemli Bir Kirletici Kaynağı
Ev içi hava kirliliğinin tek sorumlusu odun sobaları değil. York Üniversitesi'nden Prof. Sarah West, günlük mutfak faaliyetlerinin de ihmal edilmemesi gereken bir kirletici kaynağı olduğuna dikkat çekiyor. Özellikle yağda kızartma yapılırken iç ortam hava kalitesinin hızla bozulduğu gözlemleniyor.
Araştırmacılar, yemek pişirirken mutfak aspiratörünün mutlaka çalıştırılmasını ve pencerelerin bir miktar açık bırakılmasını öneriyor. Aynı uyarı, temizlik ürünleri kullanıldığı zamanlar için de geçerli. Kimyasal buharların birikmemesi için temizlik sırasında ve sonrasında ortamın havalandırılması büyük önem taşıyor.
27 Aralık 2025 tarihinde yayımlanan bu çalışma, konfor alanımız olarak gördüğümüz evlerimizde de hava kalitesine dair farkındalığı artırmamız gerektiğini ortaya koyuyor. Basit önlemlerle, özellikle yılbaşı gibi daha çok kapalı mekanda vakit geçirdiğimiz dönemlerde, aile sağlığını korumak mümkün olabilir.
