Halk arasında kurdeşen olarak bilinen ürtiker, sanıldığı kadar masum bir belirti olmayabilir. Dermatoloji Uzmanı Dr. Gülbiye Güler, bu rahatsızlığın özellikle yemek yedikten sonraki ilk 90 dakika içinde ortaya çıkabileceğini ve hayati tehlike oluşturabileceğini vurguladı. 25 Aralık 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, ürtikerin kısa sürebileceği gibi uzun bir süre de devam edebilen, çeşitli uyaranlara bağlı gelişen bir durum olduğunu belirtti.
Ürtiker ve Anjiyoödem: Belirtiler ve Hayati Risk
Dr. Güler, bahar aylarında solunum yoluyla alınan polenlerin sık görülen bir tetikleyici olduğunu ifade etti. Ürtikerin daha derin dokuları etkilemesi durumunda ise anjiyoödem adı verilen tablonun ortaya çıktığını söyledi. Anjiyoödeme bağlı olarak dudaklarda, göz kapaklarında, el ve ayak tabanlarında şişmeler meydana gelebilir.
Dr. Güler, riskin sadece deriyle sınırlı kalmadığının altını çizdi: "Deri dışında sindirim sistemi ve solunum yolları tutulumu olursa karın ağrısı, midede dolgunluk hissi gelişir. Solunum yollarında ise seste çatallanma, yutkunurken takılma hissi, nefes darlığı ve hastada panik hali görülür" dedi. Bu nedenle anjiyoödemin acil müdahale gerektiren hayati bir tehlike oluşturabileceğini ve nadiren anafilaksi ile hipotansiyona yol açabileceğini ekledi.
Tetikleyiciler: İlaçlar ve Gıdalara Dikkat
Ürtikere en sık yol açan nedenler arasında bazı antibiyotikler, ağrı kesiciler, antiinflamatuvar ilaçlar, kas gevşeticiler ve radyo kontrast maddeleri sayıldı. Dr. Güler, özellikle ileri yaştaki kişilerde ilaç kaynaklı ürtikerin sık geliştiğini ve mutlaka sorgulanması gerektiğini vurguladı. Çocuk ve gençlerde ise gıda alerjileri daha ön plandadır.
Besin alındıktan sonraki 90 dakikalık süre içinde belirtilerin ortaya çıkma ihtimali yüksektir. Dr. Güler, en sık karşılaşılan alerjik gıdaları şöyle sıraladı:
- Paketli gıdalar ve gıda katkı maddeleri
- Süt ve süt ürünleri
- Balık ve deniz ürünleri
- Yumurta, fındık, fıstık
- Çilek, muz, kivi, domates
- Çikolata ve baharatlar
Ürtiker Tedavisinde Yöntemler
Akut ürtiker tedavisinde temel ilacın antistaminikler olduğunu belirten Dr. Güler, öncelikle atak sebebinin belirlenip tetikleyiciden uzaklaşılması gerektiğini söyledi. Antistaminiklere yanıt vermeyen durumlarda sistemik kortikosteroidler, bazı olgularda ise histamin 2 blokerleri kullanılabileceğini aktardı.
Anjiyoödem ve larinks (solunum yolu) tutulumu olan, antihistaminik ve kortikosteroid tedavisine yanıt alınamayan hastalarda ise anafilaktik şok riski nedeniyle sistemik adrenalin kullanımının gerekebileceğini vurguladı. Fiziksel ürtikerlerde sürtünme, sıcak, soğuk, su ve güneş gibi etkenlerden kaçınmanın tedavide önemli olduğunu ekledi.
Dr. Güler, hastalara şüpheli gıdaları tespit edebilmek için diyet günlüğü tutmalarını ve bu besinleri diyetlerinden çıkarmalarını önerdi. Yerel tedavide ise ılık veya soğuk banyo, duşlar, soğuk yaş pansumanlar ve mentollü kaşıntı dindirici losyonların sınırsız kullanılabileceğini sözlerine ekledi.
