Teknoloji çağının popüler içerik formatı olan kısa videolar, çocukların zihinsel gelişimi ve öğrenme kapasiteleri üzerinde ciddi tehditler oluşturuyor. Uzmanlar, sosyal medya platformlarında hızla yayılan bu içeriklerin, çocukların dikkat sürelerini önemli ölçüde kısalttığı konusunda aileleri uyarıyor.
Dopamin Hızlı Uyarılıyor, Dikkat Süresi Kısalıyor
Psikolog Meryem İlhan, 27 Aralık 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, kısa süreli videoların beyindeki ödül merkezini hızlıca tetikleyen bir etkiye sahip olduğunu belirtti. İlhan, "Masum duygularla verdiğimiz o içerikler dopamini çok hızlı uyarıyor" diyerek durumun ciddiyetine dikkat çekti.
Bu hızlı dopamin salınımının, çocuklar ders çalışırken veya odaklanmaları gereken başka bir iş yaparken sorun yarattığını vurgulayan İlhan, beynin artık "beni hızlıca uyarmalısın" şeklinde talepkar bir hale geldiğini ifade etti. Bu durumun doğal sonucu olarak da çocukların dikkat sürelerinin kısaldığı ve öğrenme güçlükleri yaşayabildikleri kaydedildi.
Ekran Süresi Değil, İçerik Kontrolü Önemli
Psikolog İlhan, ebeveynlere çocuklarını ekrandan tamamen uzak tutmaları yönünde bir öneride bulunmadı. Aksine, asıl önemli olan noktanın içerik kontrolü olduğunun altını çizdi. Ailelerin, çocuklarının izlediği videoların niteliğine dikkat etmesi ve onlara faydalı olabilecek içerikleri sunması gerektiğini söyledi.
İlhan, "Çocuğumuza izlettiğimiz videoların içeriği bu kapsamda çok önemli. Çünkü bu onların dikkat süresini, odaklanma tahammül süresini aslında çok etkiliyor" şeklinde konuşarak aileleri bilinçli olmaya davet etti.
Yaşa Göre Dikkat Süresi ve Sağlıklı Ders Programı
Meryem İlhan, çocukların dikkat sürelerinin yaş gruplarına göre değişiklik gösterdiğini hatırlatarak şu bilgileri paylaştı:
- İlkokul çocuklarında yoğunlaşabildikleri dikkat süresi 15-20 dakika arasındadır.
- Ortaokul öğrencilerinde bu süre yarım saate kadar çıkabilmektedir.
- Lise çağındaki gençlerden ise 35-40 dakikalık bir odaklanma beklenmektedir.
Bu veriler ışığında, çocukların yaş grubuna uygun, molalarla desteklenmiş bir ders programı oluşturmanın çok daha sağlıklı olacağını belirtti. İlhan, okul sonrası sürece de değinerek, çocukların gün boyu okulda çaba sarf ettiğini, eve geldiklerinde ise hemen ödev baskısıyla karşılaşmamaları gerektiğini söyledi.
Çocukların sirkadiyen ritim (biyolojik saat) adı verilen bir düzenleri olduğunu ve bu ritmin uyku, sindirim ve dikkat ile doğrudan ilişkili olduğunu vurguladı. Bu nedenle, akşamları sadece pekiştirme alıştırmaları yapmanın ve çocuğun dinlenmesine izin vermenin önemine işaret etti.
Son olarak, çocukların anlayış ve sevgi gösteren ebeveynlere ihtiyaç duyduğunu ifade eden İlhan, "Çocuklarımıza anlayış ve sevgi verebildiğimiz takdirde zaten onlar potansiyellerinden en iyisini ortaya koyabiliyor" diyerek sözlerini tamamladı.
