Prof. Dr. Vefik Arıca'nın açıkladığı bilimsel veriler, Türkiye'de laktoz intoleransının düşünülenden çok daha yaygın olduğunu ortaya koydu. Araştırmalara göre, Türkiye'de her 10 kişiden 8'i süt şekerini sindirmekte zorluk çekiyor. Bu durum, özellikle belirli bölgelerde ve yaşla birlikte artan oranlarla ciddi bir halk sağlığı sorunu olarak karşımıza çıkıyor.
Türkiye ve Dünyada Laktoz İntoleransı Oranları
Laktoz intoleransı, süt ve süt ürünlerinde bulunan laktoz şekerinin sindirilememesi durumudur. Dünya genelindeki dağılımı genetik faktörlere bağlı olarak büyük farklılıklar gösterir. Kuzey Avrupa ülkelerinde bu oran sadece %2-15 arasındayken, Akdeniz, Asya ve Afrika toplumlarında %70-90'a kadar yükselir. Türkiye, yüksek risk grubunda yer alan ülkeler arasındadır ve oranlar Güney İtalya, Suriye ve İran gibi ülkelerle benzerlik gösterir.
Türkiye'de Yaşa ve Bölgeye Göre Dağılım
Prof. Dr. Vefik Arıca'nın yaptığı çalışma, Türkiye'de laktoz malabsorpsiyonu oranlarının yaşla birlikte nasıl arttığını net bir şekilde gözler önüne seriyor. 3-6 yaş grubunda %31 olan oran, 7-9 yaşta %59'a, 10-12 yaşta %71'e çıkıyor. Yetişkinlerde ise bu oran %70 ile %85 arasında değişiyor.
Bölgesel dağılıma bakıldığında ise tablo daha da çarpıcı hale geliyor. Doğu Anadolu (Van, Ağrı, Kars), Güneydoğu Anadolu (Şanlıurfa, Mardin, Diyarbakır), Akdeniz (Hatay, Mersin, Adana) ve Doğu Karadeniz (Artvin, Rize) bölgeleri, laktoz intoleransının en yüksek görüldüğü yerler olarak öne çıkıyor. Bu bölgelerde genetik yatkınlık nedeniyle oranların %80-90 seviyelerine ulaşabildiği bildiriliyor.
Belirtiler, Riskler ve Aileler İçin Öneriler
Laktoz intoleransı olan bebek ve çocuklarda gaz sancısı, şişkinlik, sürekli huzursuzluk, karın ağrısı, kabızlık veya ishal gibi belirtiler sık görülür. Tedavi edilmediğinde ise beslenme bozuklukları, büyüme geriliği, demir ve D vitamini eksikliği gibi ciddi sorunlara yol açabilir. Yetişkinlerde ise şişkinlik, ishal, kronik gaz şikayetlerinin yanı sıra, süt ürünlerinden kaçınmaya bağlı kalsiyum eksikliği ve osteoporoz riski artar.
Aileler için pratik öneriler şunlardır:
- Bebeklerde beslenme sonrası gaz, huzursuzluk ve karın şişliği varsa bu durum akla getirilmelidir.
- Doktor kontrolünde laktaz enzimi desteği kullanımı, şikayetleri hızla azaltabilir.
- Yetişkinler süt içtikten sonra şişkinlik yaşıyorsa, laktozsuz süt, yoğurt ve peyniri tercih edebilir.
- Gerektiğinde laktaz içeren tablet veya damlalardan faydalanılabilir.
Sonuç olarak, Türkiye'de oldukça yaygın olan bu sağlık sorununun farkındalığının artması, gereksiz acil başvurularını ve beslenme problemlerini önleyebilir. Süt içtikten sonra rahatsızlık hisseden bireylerin bir sağlık uzmanına danışması önem taşımaktadır.
