Tip 1 diyabet hastalarının günlük yaşamını kökten değiştirecek bir yapay zeka uygulaması Türkiye'de geliştirildi. Erzurum'da hayata geçirilen proje, hastaların her öğün öncesi yapmak zorunda olduğu karmaşık hesaplamaları tarihe karıştırıyor.
Fotoğraf Çek, Dozunu Öğren
Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü'nden geçen yıl mezun olan ve aynı zamanda bir araştırma hastanesinde hemşire olarak çalışan Samet Can Akbulut, lisans bitirme projesi kapsamında pratisyen hekim Hümeyra Ören ile birlikte önemli bir çalışmaya imza attı. Doç. Dr. Deniz Dal danışmanlığında geliştirilen "DiaAssist" isimli mobil uygulama, Tip 1 diyabetlilerin yemek fotoğrafı üzerinden karbonhidrat değerini ve gereken insülin dozunu otomatik hesaplıyor.
Uygulamanın çalışma prensibi oldukça basit: Kullanıcı, yiyeceği yemeğin fotoğrafını çekip uygulamaya yüklüyor. Yapay zeka teknolojisi, fotoğrafı analiz ederek yemeğin karbonhidrat değerini anında tespit ediyor. Ardından kullanıcı, anlık kan şekeri değerini giriyor ve uygulama, gerekli insülin dozunu ekranda gösteriyor. Böylece okuma yazma bilmeyen, matematiksel işlemlerde zorlanan veya teknoloji okuryazarlığı kısıtlı olan hastalar için büyük bir kolaylık sağlanmış oluyor.
TEKNOFEST'ten Ödülle Döndü
Bu yenilikçi proje, TEKNOFEST 2025 kapsamında TÜBİTAK tarafından düzenlenen 2242 kodlu Üniversite Öğrencileri Araştırma Proje Yarışmaları'nda sağlık kategorisinde Türkiye üçüncülüğü elde etti. Danışman Doç. Dr. Deniz Dal, projenin sosyal sorumluluk bilinciyle hayata geçirildiğini vurguladı.
Dal, "Tip 1 diyabetliler her gün, her öğün bu hesaplamaları yapmak zorunda. Bu süreci tamamen yapay zeka destekli teknolojiyle otomatikleştirmeyi başardık." dedi. Dal ayrıca, literatürde Tip 1 diyabetliler için bu süreci otomatik çözümleyen başka bir uygulama olmadığını, projelerinin patent başvurusuyla tescilleneceğini ve uygulamanın hem Android hem de İOS platformlarında yakında kullanıma sunulacağını müjdeledi.
Hemşirelik Deneyimi Mühendislikle Buluştu
Projenin fikir sahibi Samet Can Akbulut, hemşire olarak çalıştığı endokrinoloji servisinde hastaların yaşadığı zorlukları birebir gözlemlemişti. Bu gözlemler, onu mühendislik becerileriyle bir çözüm üretmeye yöneltti. Akbulut, "Manuel ve zor olan hesaplama sürecini, yapay zeka destekli mobil uygulama haline getirdik. Tip 1 diyabetli bireylerin bu sürekli ve yorucu hesaplama yükünden kurtulmasını sağladık." ifadelerini kullandı.
Bu gelişme, Türkiye'de sağlık ve teknoloji alanlarının kesişiminde yerli ve milli bir çözüm olarak öne çıkıyor. DiaAssist uygulaması, kronik hastalıklarla mücadelede dijital dönüşümün nasıl hayat kurtarıcı bir rol oynayabileceğinin somut bir kanıtı.
